“Öksürürken adeta nefessiz kalıyorum!”, “Öyle şiddetli ki, öksürdüğümde yer yerinden inliyor!”, “Gece uykusu bırakmadı, gündüz de bana mısın demiyor!”… Son günlerde pek çok kişi, hayat kalitesini düşüren ve geldi mi gitmek bilmeyen şiddetli öksürük şikayetiyle hastanelere başvuruyor. Acıbadem Taksim Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim “Son haftalarda viral teneffüs yolu enfeksiyonlarında artış gözlenmektedir. Çok sayıda hasta; üst teneffüs yolu enfeksiyonu ve geçmeyen, ömür kalitesini bozan, inatçı öksürük şikayeti ile polikliniklere başvurmakta; nedeni Covid-19 mu? Alerji mi? Reflü mü? Mevsimsel grip mi? diye belirlenmeye çalışılmaktadır” diyor. Hastanın öksürüğünün ne kadar vakittir devam ettiği, nasıl seyrettiği ve eşlik eden öbür şikayetlerin bu hastalıklar ortasında ayırıcı teşhis yapmak açısından çok kıymetli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Tülin Sevim; öksürüğün altında yatan 10 nedeni, alınabilecek tedbirleri ve tedavisini anlattı; kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Nezle (soğuk algınlığı) ve grip
Soğuk algınlığında öksürüğe; burun akıntısı, hapşırık, boğaz ağrısı, hafif ateş, halsizlik ve baş ağrısı üzere yakınmalar eşlik eder. Influenza virüsünün neden olduğu mevsimsel gripte ise; kuru ve inatçı öksürüğe, soğuk algınlığı belirtilerinin yanı sıra yaygın beden ağrıları, yüksek ateş, nefes darlığı, kusma ve ishal üzere şikayetler eşlik etmektedir.
“Öksürük çok duyarlılığı“
Virüslerin neden olduğu viral teneffüs yolu (soğuk algınlığı ve grip) hastalıklarına bağlı olarak gelişen öksürük günler içinde geriler ve kaybolur. Lakin birtakım hastalarda tedaviye karşın öksürük aylarca devam edebilmektedir. Kronik inatçı öksürük olarak tanımlanan bu durumun viral enfeksiyonlardan sonra ortaya çıkan “öksürük çok duyarlılığı“ ile alakalı olduğu düşünülmektedir. Bu üslup öksürük iki aydan uzun müddet devam eder, ekseriyetle kuru öksürük formundadır, çok az ölçüde balgam görülebilir. Müzik söylemek, gülmek, derin nefes almak, idman, ısı değişikliği, soğuk hava, havadaki partiküller, kokular, kimyasal unsurlar üzere faktörler öksürüğü artırır. Hastalar boğazlarına bir şey takılmış üzere hissettiklerini ve daima temizleme gereksinimi duyduklarını söz ederler. Öksürük çok hassaslığı, aylarca devam eden, hastaları çok rahatsız eden, birçok kere doktora başvurmalarına neden olan, ömür kalitesini bozan bir durumdur.
Alerji
Alerjik öksürük; bilhassa ilkbahar ve sonbahar aylarında, belirli ortamlarda yahut muhakkak tetikleyici faktörler ile karşılaşıldığında artar. Öksürükle birlikte; burun akıntısı, geniz akıntısı, hapşırık, gözlerde sulanma, kaşıntı, bazen nefes darlığı, hışırtılı teneffüs üzere şikayetler de mevcuttur. Ateş çok beklenen bir belirti değildir.
Covid-19
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim “Öksürük, Covid-19’un belirtileri ortasında yer almakla birlikte; Covid-19’da hastalarda öksürüğün yanı sıra; ateş, yaygın beden ağrıları, halsizlik, kırıklık, boğaz ağrısı, tat-koku kaybı, nefes darlığı üzere şikayetler mevcuttur” diyor.
Geniz akıntısı
Kronik öksürüğün sık görülen nedenlerinden biri geniz akıntısıdır. Burun kanalından geriye, boğaza yanlışsız akıntı hissetme durumu olarak tanımlanır. Hasta yatarken yahut sabah uyandığında akıntının arttığını hissedebilir. Alerjik yahut alerjik olmayan inatçı burun iltihabı (rinit) ve sinüzit ile birlikte görülebilir. Hastalarda öksürükle birlikte, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, hapşırık, damakta/burunda/boğazda kaşınma hissi bulunur, daima boğazlarını temizleme gereksinimi duyarlar. Isı değişikliği, kimyasal hususlar, kokular vb öksürüğü tetikler. Alerji ile alakalı olduğunda; belirli mevsimlerde yahut kişi hassas olduğu antijenle (ev tozu akarı, kedi, köpek tüyü, küf vb) karşılaştığında geniz akıntısı ve öksürük şikayetleri artar.
Reflü
Reflü günümüzde çok sık görülen bir hastalıktır ve kronik öksürüğün kıymetli nedenlerinden biridir. Reflü hastalığının tipik belirtileri göğüs kemiğinin ardında duyulan ve aşağıdan üste, boğaza gerçek yayılan yanma hissi, göğüs ağrısı, yenilen yiyecek yahut ekşi sıvının ağıza yahut yemek borusuna geri gelmesi, boğaz ağrısı, ses kısıklığı, geğirti, hazımsızlık, midede ekşimedir. Kalp ağrısı yahut astım hastalığını taklit edebilir. Şikayetler çoklukla yemeklerden yarım saat sonra başlar ve öne eğilmekle artar.
Zararlı unsurların solunması
Zararlı gaz, duman, toz, parçacık, kimyasal unsur yahut yabancı cisim solunması akut öksürük nedenidir. Yani ani başlar ve üç haftadan kısa sürer. Yaşadığımız ortamda, iş yerlerimizde, soluduğumuz havada bulunan bu ziyanlı hususlar teneffüs yollarını tahriş eder; maruz kalınan bu zehirli hususlardan kurtulmak, hava yollarını temizlemek, akciğerlerimizi korumak için öksürük refleksi çalışmaya başlar. Sigara dumanı, egzoz gazı, partiküller soluduğumuz havada sık karşılaştığımız ziyanlı hususlardır.
Akciğer enfeksiyonu (Zatürre, Tüberküloz)
Zatürre (pnömoni); bakteri, virüs yahut nadiren mantarların neden olduğu akciğer enfeksiyonudur. En sık görülen belirtiler; ani başlangıçlı ateş, titreme, öksürük, balgam, nefes darlığı ve göğüs ağrısıdır. Hafif seyredebildiği üzere bilhassa risk kümesindeki bireylerde mevte neden olabilir. Tüberküloz da, üç haftadan uzun müddet devam eden, kronik öksürük nedenlerinden biridir. Hastalarda öksürük ile birlikte, iştahsızlık, kilo kaybı, gece terlemesi, bazen kan tükürme görülebilir.
Hava yolu hastalıkları (Astım, kronik bronşit)
Astım, kronik öksürüğün önde gelen nedenlerinden biridir. Tipik olarak öksürükle birlikte hışıltılı teneffüs ve nefes darlığı da görülür. Ataklarla seyreder, ataklar dışında hasta büsbütün sağlıklı olabilir. Astımın bir alt tipi olarak bedellendirilen öksürükle seyreden astımda ise hışıltılı teneffüs yahut nefes darlığı bulunmayabilir, hastaların tek şikayeti öksürüktür. Kronik bronşit; kronik öksürük ve balgam ile karakterize bir hastalıktır. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının (KOAH) bir alt tipidir. KOAH büyük oranda sigara ile alakalıdır. İlerleyici ve geri dönüşümü olmayan bir hastalıktır. Hastalığın birinci bulgusu kronik öksürüktür. Lakin hastalar bu şikayeti sigaraya bağladıkları için önemsemezler. Vakit içinde hastalık ilerler bir müddet sonra nefes darlığı gelişir.
İlaçlar
Yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan kimi ilaçlar, birtakım bireylerde kronik öksürük nedeni olabilir.
xxxxxxxxx Kutu Bilgisi xxxxxxxxxxxx
Öksürüğe karşı tesirli 8 öneri!
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim, öksürüğe karşı tekliflerini şöyle sıralıyor;
- Doktorunuzun verdiği ilaçları nizamlı kullanın.
- Öksürüğü tetikleyen faktörlerden (alerjen, sigara dumanı, kimyasal husus, duman, partikül vb) uzak durun, maruziyeti azaltmak için gerekli tedbirleri alın. Örneğin; polen alerjiniz varsa polen yoğunluğunun fazla olduğu günlerde çok gerekmedikçe dışarı çıkmayın. Tekrar hava kirliliğinin ağır olduğu günlerde de gerekmedikçe dışarı çıkmayın.
- Sigara içmeyin, içilen ortamlarda bulunmayın.
- Yaşadığınız ortamı nemlendirin. Hava nemlendiricisi yahut sıcak buharlı bir duş, burun tıkanıklığını azaltmaya yardımcı olur, boğaz ve hava yollarını rahatlatır.
- İstirahat edin, bol bol sıvı tüketin. Ilık su, et yahut tavuk suyu, günde 2-3 fincanı geçmemek şartıyla bitki çayı boğazı rahatlatarak öksürüğün azalmasını sağlayabilir.
- Sıcak ballı limon öksürüğü rahatlatmakta epeyce yardımcıdır. (1 yaşın altındaki çocuklara verilmemelidir. Diyabet hastaları hekimine danışmalıdır). Zencefil çayı, hatmi kökü çayı, kekik çayı öksürüğü rahatlatmak için çoka kaçmadan tüketilebilir.
- Yemek yedikten sonra çabucak yatmayın, bilhassa reflüye karşı yastığınızı yükseltin.
- Tuzlu su ile gargara yapın. Tuzlu su; boğaz ağrısını hafifletir, boğazın ardındaki balgam ve mukusu azaltarak öksürüğü rahatlatır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
