1991 yılından itibaren dünyanın her köşesinde çeşitli etkinliklerle kutlanan Diyabet Günü’nün emeli; diyabet farkındalığını arttırmak, diyabetli yahut diyabet açısından risk taşıyan şahısların sıkıntılarını gündeme getirerek tahlil yollarını aramak. eKonsey online sıhhat platformu tabiplerinden Dr. Jan Klod Kayuka, “Tip 1 ve 2, diyabet alanında duyduğumuz, çeşidini ve ayrımını ortaya koyan iki kıymetli terim ortasında yer alyıor. Tip 1’de beden hiç insülin üretmezken çoklukla ergenlik çağında gelişiyor. Tip 2 diyabet, toplumumuzda sıklıkla görülüyor. Düzenli idman ve sağlıklı beslenme, diyabetten korunmak için hayati ehemmiyete sahip” dedi.
Dünya Diyabet Günü, artan diyabetli kişi sayıları nedeniyle Milletlerarası Diyabet Federasyonu ve Dünya Sıhhat Örgütü tarafından birinci sefer 1991 yılında gerçekleşti. 2006 yılında ise Birleşmiş Millet Genel Konseyi kararıyla diyabetin ömür uzunluğu süren ve major organ hasarları nedeniyle diyabetli kişinin yanı sıra ailesini, ülkesini ve dünyayı çeşitli risklere maruz bırakabilen bir hastalık olması nedeniyle, 2007 yılından itibaren 14 Kasım’ın resmi olarak Birleşmiş Milletler Diyabet Günü de olmasını tanıdı. Dünya Diyabet Günü, 1991’den beri her yıl dünyanın her köşesinde kutlanıyor. Hatta birçok ülkede 14 Kasım gününü kapsayan hafta boyunca da çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
eKonsey online sıhhat platformu hekim takımında bulunan Dr. Jan Klod Kayuka, diyabetin, kan şekerinin yüksekliğiyle orantılı klinik bir tablo olduğunu söyledi. Tip 1 ve Tip 2, diyabet alanında duyulan, çeşidini ve ayrımını ortaya koyan iki kıymetli terim ortasında yer aldığını belirten Dr. Kayuka, birtakım testlerinin diyabet tanısı koymak ismine tabiplere yardımcı olduğunu belirtti.
Tip 1 diyabet çocukluk ve gençlik devirlerinde ortaya çıkar
Tip 1’de bedenin hiç insülin üretmediğini anlatan Dr. Kayuka, “Genellikle 40 yaşından evvel, sıklıkla ergenlik çağında gelişiyor. Tip 1 diyabet, Tip 2’ye nazaran daha ender görülüyor. Tip 1’de, beden kan şekerini hissedip, ona nazaran insülin salgılayan Pankreasta bulunan beta hücrelerini yabancı bir hücre üzere görüyor ve ona saldırıyor. Bu hücumun sonucunda da pankreastaki beta hücreleri işlev göremez hale geliyor ve bir mühlet sonra da tümüyle yaşamsal fonksiyonlarını yitiriyor. Tip 1 çoklukla; süratli kilo kaybı, çok su içme, sık idrara çıkma, halsizlik, yorgunluk ve bulanık görme üzere kan şekeri yüksekliğinin belirtilerinin daha bariz olduğu klinik bir tabloyla kendini gösteriyor. İnsülin hormonlarının eksikliği sonucu ortaya çıkan Tip 1 diyabete, sıklıkla çocukluk ve gençlik yaşlarında ortaya çıktığı için ‘Juvenil diyabet’ de deniyor” dedi.
Tip 2 diyabetin belirtileri çok net olmayabilir
Dr. Kayuka, kişinin kan şekeri seviyesinin çok yüksek olmasına yol açan ve ömür uzunluğu süren kronik bir hastalık olan Tip 2 diyabetin (şeker hastalığı) gelişmesinin uzun yıllar aldığını belirtti. Toplumumuzda Tip 2 diyabetin sıklıkla görüldüğünü söyleyen Dr. Kayuka, “Tip 1’den çok daha yaygın olan Tip 2, toplumumuzda sıklıkla görülüyor. Başlangıçta birtakım belirtiler çok net olmayabiliyor. Kimi durumlarda, hastalığın başlangıç periyodu ile ileri evresi ortasında 10 yıla yakın bir mühlet bulunabiliyor. Bu durum, hastalığın belirtilerini bilen bireyler için erken teşhis bahtı veriyor. Tip 2; ekseriyetle kilo fazlalığıyla giden, başlangıcında insülinin kan şekerini düşürmede etkisiz olduğu, hücrelerin insüline reaksiyon vermediğinde ve bedenin kâfi insülin üretememesiyle kan şekerinin yükseldiği tabloya verilen isim. Birçok kişinin kan glukoz (şeker) seviyeleri olağan aralığın üzerinde olsa da diyabet hastalığı seviyesinin altında olabiliyor. Bu duruma ‘pre-diyabet’ deniyor ve kişinin diyabete yakalanma riski olduğunu gösteriyor. Bu evrede kişi temel hami tedbirleri alarak, hastalıktan kurtulabiliyor. Nizamlı antrenman ve sağlıklı beslenme, diyabetten korunmak için hayati değere sahip etkenler ortasında yer alıyor.”
Diyabet semptomları nelerdir?
- Sık idrara çıkma, bilhassa geceleri.
- Aşırı susuzluk hissi.
- Aşırı yorgun hissetme yahut geçmeyen yorgunluk.
- Kilo kaybı ve kasların erimesi.
- Cinsel organlarda kaşınma yahut sık sık pamukçuk çıkması.
- Kesik ve yaraların yavaş uygunlaşması.
- Net görememe.
Kimler risk altında?
- 40 yaşın üzerindekiler.
- Yakın bir aile üyesinde diyabet olanlar (Anne, baba, kardeş).
- Fazla kilo ya da obezite sorunu yaşayanlar (Bel etrafı bayanlarda 80, erkeklerde 94 santimetrenin üzerindeyse).
- Daha evvelce kalp krizi yahut inme üzere kalp-damar hastalığı geçirenler.
- Polikistik over sendromu (PCOS) olan kilolu bayanlar.
- Gebelik periyodunda diyabet geçiren ya da 4.5 kilogramın üzerinde bebek dünyaya getirenler.
- Depresyon, şizofreni yahut bipolar bozukluk üzere şiddetli zihinsel hastalığı bulunanlar ve bunun için ilaç kullananlar.
- Bozulmuş glukoz toleransı yahut açlık glisemi olduğu söylenenler.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
