Hayata erkenden merhaba diyen bebeklerde görülen en kıymetli sıhhat problemlerinden birini de prematüre retinopatisi oluşturuyor. Doğum yükü ve doğum haftası düştükçe, bebeklerde bu hastalığın görülme riski artış gösteriyor. Erken doğan bebeklerin gözlerindeki retina katmanında ortaya çıkan ve hudut hasarına yol açarak görme kaybına sebep olabilen rahatsızlığın hiçbir belirtisi bulunmuyor. Memorial Ankara Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Op. Dr. Neslihan Astam, “17 Kasım Dünya Prematüre Günü” öncesinde prematüre retinopatisi ve tedavi süreci ile ilgili bilgi verdi.
Prematüre retinopatisi önlenebilir körlüğün birinci nedeni
32 haftadan evvel ve 1500 gramdan daha az doğum yükü ile dünyaya gelen bebeklerde görülen prematüre retinopatisi, bu bebeklerin gözlerindeki retina katmanındaki damarsız alanlarda ortaya çıkan ve hudut hasarına yol açarak görme kaybına neden olabilen bir hastalıktır. Çocukluk çağında görülen önlenebilir körlüğün birinci sıradaki nedeni olan prematüre retinopatisinin (ROP) en kıymetli risk faktörlerini ise düşük doğum yükü ve yüksek doz oksijen tedavisi oluşturmaktadır.
Sağlık şartları hastalığın görülme oranını etkiliyor
Bebeğin dünyaya geldiği merkezdeki yenidoğan ağır bakım ünitesinin donanımı, prematüre retinopatisinin görülme oranlarını etkileyen en kıymetli faktörü oluşturmaktadır. Gelişmiş ülkelerde bu hastalığın erken teşhis ve tedavisi mümkünken, az gelişmiş ülkelerde sıhhat şartlarının çok düzgün olmaması ve denetimlerin uygulanmaması hastalığın tespitini engelleyerek bebeklerde görme kaybı oranının artmasına neden olmaktadır.
Belirti vermez, muayene ile tespit edilir
Hafif ile şiddetli evre ortasında 5 farklı evrede sınıflandırılan prematüre retinopatisi ile ilgili rastgele bir belirti bulunmamaktadır. Yalnızca prematüre bebeklere uygulanacak takip protokolleri ve yapılacak olan göz gerisi (retina) muayenesi ile bu hastalık tespit edilebilmektedir. 32 hafta altında doğan bebeklerin doğumundan 28 gün sonra birinci muayenelerinin yapılması gerekmektedir. Muayene sonucunda ROP açısından çok riskli bir durum bulunmadığı durumlarda iki haftada bir gözdeki damarlanma tamamlanana kadar hasta izlenir. Lakin hastalıkla ilgili bir bulgu tespit edildiğinde bu bulgunun şiddetine ve evresine nazaran takip sıklığı haftada bir yahut 2-3 günde bir olarak belirlenir.
Hastalığın evresi ve şiddeti tedaviyi belirler
Prematüre retinopatisi tedavisi hastalığın evresine ve şiddetine nazaran değişmektedir. Anti VEGF enjeksiyon tedavisinde ilaç göz içerisine belirli dozlarda ve belirli aralıkla enjekte edilir. Ameliyathane ortamında ve sedasyon metodu ile yapılan bu süreç prematüre retinopatisinin ilerlemesi durana kadar 4-6 haftada bir olmak üzere devam ettirilir. Anti VEGF enjeksiyon tedavisinin kâfi kalmadığı durumlarda indirekt lazer fotokogülasyon tedavisi, enjeksiyon tedavisi ile birlikte ya da tek başına uygulanabilir. Bu süreçte hafif sedasyon altında retinanın damarsız alanlarına İndirekt lazer oftalmaskop kullanılarak fotokoagülasyon süreci yapılır. Bu tedavilere karşın evrede ilerleme devam ediyorsa o vakit cerrahi tedavi gerekebilir. Vitreoretinal cerrahi tedavi ise retina dekolmanı gelişen ve göz içi kanama oluşan hastalara uygulanır.
Tedavi edilmeyen ROP körlüğe neden olur
ROP tespit edilen hastalarda bu hastalığın bizatihi gerileme durumu bulunmamaktadır. Bu hastalıkta erken teşhis büyük kıymet taşımaktadır. Geri dönüşümsüz görme hasarlarına sebep olabileceğinden, erken teşhis çocukların hayatında büyük rol oynamaktadır. Ne kadar erken teşhis konulursa, hastalığın evresi ve şiddeti ne kadar erken yakalanırsa görme kaybı o derece azalır, tedavi bahtı ise o derece yükselir. Tedavi edilmeyen prematüre retinopatisi hastalarının durumları ise körlükle sonuçlanmaktadır. Bu sebeple prematüre doğan her bebeğin kesinlikle göz muayenesi olması gerekmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
