Yaş farkı gözetmeksizin toplumun yüzde 10’unu etkileyen üriner sistem taş hastalığının, erkeklerde bayanlara nazaran 3 kat daha fazla görüldüğünü belirten Medical Park Tarsus Hastanesi Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ahmet Apak, “20-50 yaş aralığında taş hastalığı görülme sıklığı artmaktadır. Aileden gelen genetik durumlar, çevresel faktörler ve beslenme sistemi taş oluşumunu etkilemektedir” dedi.
Üriner sistem taş hastalığı hakkında bilgilendirmede bulunanMedical Park Tarsus Hastanesi’nden Üroloji Uzmanı Op. Dr. Ahmet Apak, ailesinde taş hastalığı hikayesi olan ve daha evvel taş düşürmüş şahıslarda riskin yüksek olduğunu söyledi. Op. Dr. Apak, “Sıcak iklimlerde yaşayanların terle su kaybı nedeniyle, soğuk bölgelerde yaşayan şahıslara oranla daha fazla risk altındadır. Sıvı tüketimi az olan, hayvansal besinlerin fazlaca tüketildiği, fazla tuz tüketiminin olduğu bireylerde taş oluşumu daha fazla görülür” diye konuştu.
İdrar yollarında enfeksiyon neden olabilir
Üriner sistemin rastgele bir bölgesinde taş oluşumu olabileceğini belirten Op. Dr. Apak, “İdrarda erimiş halde bulunan tuzlar (kalsiyum, okzalat, fosfat, ürik asit vb.) çeşitli nedenlerle kristalleşebilir. Bu kristaller birbirine yapışarak sert taşları oluşturur. İdrarda taş üretimini engelleyen unsurlar bulunmaktadır. İdrar yolu enfeksiyonu, sıvı alımının az olması, genetik (ailesel), metebolik nedenlerle bu sistem bozulmakta ve taş oluşumu başlamaktadır” dedi.
Bulantı ve kusmalar görülebilir
Hastalığın en sık belirtilerden birinin taşın oluştuğu tarafta birdenbire ortaya çıkan, bulantı ve kusmaların eşlik ettiği şiddetli ağrı olduğuna dikkat çeken Op. Dr. Apak, şu bilgileri paylaştı:
“Ağrılar böbrek bölgesinden kasıklara ve karına hakikat yayılmaktadır. Nadiren idrardan kan gelmesi, tıkanıklığa bağlı üriner enfeksiyon gelişmesi durumunda yanma da görülmektedir. Erkeklerde ağrı testislere yayılabilir. Bazen de taş oluşumu hiçbir belirti vermeyebilir. Belirtisi olmayan taşlar ekseriyetle metabolik nedenlerle yahut enfeksiyon nedeniyle oluşan taşlardır ve tüm böbrek boşluğunu doldurabilirler. Böbrek taşlarının teşhisinde kullandığımız direkt üriner sistem grafileri yüzde 90 oranında taşları saptamamıza yardımcı olurken, taşın büyüklüğünü, üriner sistemdeki yerini, sisteme verdiği ziyanı saptamada ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografiden faydalanılmakta ayrıyeten idrar analizleri, kanda üre ve kreatinin pahaları bakılmaktadır.”
Tedavi prosedürleri taşın büyüklüğüne nazaran değişebilir
Vücutta oluşan taşların tedavisinin taş sayısına, bulunduğu bölgeye ve büyüklüğüne nazaran değişebileceğini lisana getiren Op. Dr. Apak, ”Küçük taşların birden fazla (1 cm’den küçük) hastada ek patoloji (idrar kanalında darlık gibi) yokluğunda resen düşebilmektedir. Taş düşürme esnasında ağrı kesiciler ve bol sıvı tüketimi ile desteklenmelidir. Teknolojinin tıbba yansıması ile birlikte son devirde açık cerrahi uygulamaları son derece azalmıştır. Açık cerrahinin yerini taş kırma (ESWL), endoskopik üreter taşı tedavisi ve perkütan cerrahi sistemleri almıştır” dedi.
Şok ses dalgası taş tedavisinde kullanılabilir
2 cm’den küçük ve çok taşı olmayan hastalar için taş kırma tedavisinin uygulandığının altını çizen Op. Dr. Apak, taşın yapısına nazaran tek seans ve birkaç seanslık şok ses dalgası ile taş kırma süreci uygulanabileceğini tabir etti. Op. Dr. Apak, beden dışından uygulanan şok ses dalgası usulüyle taşlar kırılırken çoklukla anestezi gerekmediğini de kelamlarına ekledi.
Endoskopik üreter taşı tadavisi
İdrar kanalına düşen taşların endoskopik görüntüleme aygıtıyla saptanıp kırılması işlemineendoskopik üreter taşı tadavisi ismi verildiğini belirtenOp. Dr. Apak, “Bu sistem idrar kanalına düşüp idrar kanalını tıkayan taşlara uygulanabildiği üzere flexible üreterorenoskoplarla böbrek içerisindeki taşlar da bu sistemle kırılıp temizlenebilmektedir. Muvaffakiyet oranı yüzde 85-95 üzere epey yüksek bir formüldür. Hastalar tıpkı gün konutlarına dönebilmekte hatta 1 gün sonra işine başlayabilmektedir” sözlerini kullandı.
Perkütan cerrahi tedavisi tercih edilebilir
Op. Dr. Apak, taş kırma tedavisinde uygulanan perkütan cerrahi tedavisi hakkında şunları söyledi:
”Ultrason, Bilgisayarlı Tomografi yahut Fluoroskopi üzere görüntüleme aygıtları yardımıyla, böbrek içine ciltten bir iğne ile girilip ve kateter denilen ince bir hortum yerleştirilerek ve akabinde bu kanaldan taşın kırılıp çıkarıldığı bir ameliyat yoludur. Bu usulle hastaya ve böbreğe açık cerrahiye nazaran daha az ziyan verilmektedir. Yara güzelleşmesine gerek kalmadığından hasta meskenine ve toplumsal hayatına erken dönüş yapabilmektedir.”
Fiziksel aktivite ihmal edilmemeli
Vücutta taş üretimini engellemek için bireyin gün içerisinde bol sıvı tüketmesine dikkat çeken Op. Dr. Apak, “Bunun yanı sıra hareketli yaşama merhaba deyin, yürüyüş koşu ve spor yapın. İdrar renginizi gözleyin. İdrar rengi yoğunlaşırsa sıvı tüketiminizi arttırın ve tüm güne yayın. Bol ölçüde lifli besinler ve turunçgilller tüketmeye itina gösterin” formunda konuştu.
Doktora başvurmaktan çekinmeyin
Yemeklerde çok tuz ve hayvansal besinlerin tüketimine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan üroloji uzmanı Op. Dr. Ahmet Apak; “Ailenizde taş hastalığı mevcutsa ve genetik yatkınlığınız varsa, daha evvel taş ile ilgili bir teşebbüs geçirdiyseniz yahut taş düşürdüyseniz 6 ayda bir tabip denetimlerinizi ihmal etmeyin” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
