Biyolojik yaşlanma üzere, ruhsal yaşlanma da olağan bir süreç olarak kabul ediliyor. Günümüzde uzun yaşamanın yanında, daha kaliteli bir ömür sürme ve bunu etkileyen faktörlerin değerli hale geldiğini belirten uzmanlar, yaşlılık devrinde moralin değerli bir belirleyici olduğunu vurguluyor. Uzmanlar, ruhsal yaşlanmayı engellemenin kıymetli püf noktalarını da “yeni şeyler öğrenme, toplumsal bağlantı kurmak için efor gösterme, amaç belirleme, gerilimle uğraş edip moral motivasyonu korumak, sağlıklı beslenme, nizamlı uyku ve egzersiz” olarak sıralıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, ruhsal yaşlanmanın da biyolojik yaşlanma üzere doğal bir süreç olduğunu belirtti.
İnsanın doğar doğmaz yaşlanmaya başladığını belirten Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, “Biyolojik yaşlanmadan insan beyni de etkilendiği için hafıza, dikkat, algı kronolojik yaşa bağlı olarak zayıflar, yeni şeyler öğrenme zorlaşır. Hayatında büyük değişiklikler yapma isteği ve ataklığı azalabilir. Olağan ki yaşlanmanın hayatı güzelleştiren tarafları da var. Ömür deneyimine bağlı olarak mantıklı ve yanlışsız düşünebilme, yanlışsız kararlar verebilme, daha dengeli, hoşgörülü, sabırlı olma üzere marifetler artar. Ruhsal manada daha çok tecrübeye sahip bir yaşlı kimliğini kazanırken; yaşlılığından ötürü toplumsal manada saygın bir yere sahip olmaktadır. Bunlar yaşlanmanın doğal yapısında vardır.” dedi.
Psikolojik yaşlanma bağımsız işleyen bir süreçtir
Psikolojik yaşlanmanın biyolojik yaşlanmadan bağımsız olarak işleyen farklı bir süreç olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, “Bu hususta birçok araştırmalar yapılmış, teoriler geliştirilmiş olup kişisel farlılıkların ön plana çıktığı görülmektedir. Biyolojik yaşlanma bilhassa ilerleyen yaşlarda vücudun güçsüzleşmeye başlaması ve performans kayıpları ile kendini gösterirken, ruhsal yaşlanma boyutunda ileri yaşlara kadar, kazanımların kayıplardan daha fazla olduğu görülmektedir.” diye konuştu.
Moral hayat kalitesinin kıymetli bir belirleyicisi
Günümüzde uzun yaşamanın yanında, daha kaliteli bir hayat sürme ve bunu etkileyen faktörlerin değerli hale geldiğini kaydeden Öztekin, “Yaşlılık periyodunda moral kıymetli bir belirleyicidir. Moral hem yeterlilik halinin hem de yaşlılıkta göz arkası edilen hayat kalitesinin değerli bir belirleyicisidir.” dedi.
Sosyal alakaların kalitesi psikolojiyi etkiliyor
Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, “Psikolojik yaşlanmada moral ve duygusal transferler, karşılıklı bağlantıların sürdürülmesi, dayanışma, aile-akrabalık ve komşuluk bağlarının sürdürülmesiyle ilişkili görünmektedir. Toplumsal münasebetlerin ölçüsü ve kalitesi, yaşlıları ruhsal olarak etkilemektedir.” dedi.
Ruhsal ve moral durum, ömrü sürdürmede daha etkili
“Araştırmalarda, yaşlılıkta fizikî kapasitedeki azalmanın ve sıhhatin bozulmasının öneminden çok, yaşlı birey için ruhsal ve moral durumun hayatı sürdürmede daha tesirli olduğu tabir edilmektedir” diyen İhsan Öztekin, şunları söyledi:
“Yaşlının etrafındaki eş, aile ve arkadaşlarından oluşan toplumsal ağ, bireylerin sevgi, bağlılık, benlik hürmeti ve bir kümeye ilişkin olma üzere temel toplumsal ihtiyaçlarını karşılar. Fizikî ve ruhsal sıhhati olumlu yönde tesirler. Toplumsal takviye sonucu ortaya çıkan saygınlık, moral artışına ve hayattan duyulan memnuniyete, gerilim verici olaylarla baş etmeye olumlu katkılarda bulunmaktadır.”
Sağlıklı yaşamanın 5 kriteri
Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, sağlıklı yaşamanın 5 kriterini şöyle sıraladı:
- Fiziksel güzellik: Şuurlu ve istikrarlı beslenme alışkanlıkları geliştirmek, sistemli fizikî aktivite yapmak ve ziyanlı alışkanlıklardan uzak durmaktır.
- Zihinsel güzellik: Beynin daima olarak okuyarak, izleyerek, dinleyerek uyarılması, sorun ve bulmaca çözme ile zihinsel aktivitenin canlı tutulması ve öteki el hüneri ve sanatsal yeteneklerle üretici boş vakit aktiflikleri geliştirilmesidir.
- Sosyal düzgünlük: Akrabalar ya da etrafımızdaki öteki beşerlerle güzel irtibat ve bağlantılar kurulabilmesi, topluma ve etrafa müspet katkıda bulunabilmek için gayret gösterilmesidir.
- Manevi uygunluk: Hangi yaşta olursa olsun, kişinin daima hayattan beklenti ve hedeflerinin olması, güçlü etik pahalara ve ahlaka sahip olmasıdır.
- Duygusal güzellik: Diğerlerine ve kendisine karşı olan hislerini ve kanılarını anlayabilme ve onları paylaşma, duygusal açıdan istikrarda olabilmeyi başarmaktır.
Ruhsal yaşlanmayı engellemenin 7 yolu
Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, ruhsal yaşlanmayı engellemenin yedi değerli püf noktasını da şöyle sıraladı:
– Daima yeni şeyler öğrenerek zihni etkin tutmak.
– Gerilim ile uğraş edip moral motivasyonu korumak.
– Toplumsal alaka kurmak için gayret göstermek.
– Hayatında, geleceğe yönelik amaçları olmak.
– Sağlıklı beslenme.
– Spor ve nizamlı idman.
– Uyku tertibini korumak.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
