İnsanların yaklaşık 16-30’u sistemli olarak mide şişkinliği şikayeti yaşadıklarını belirtiyor. Birçok meseleye bağlı olarak ortaya çıkan mide şişkinliğinin kaynağının araştırılması değer taşıyor. Mide şişkinliği bazen önemli hastalıkların belirtisi olabilmekle birlikte, çoğunlukla beslenme alışkanlıkları ile sindirim sisteminin tolere edemediği besinler nedeniyle de yaşanabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Kaplan, mide şişkinliği ve alınması gereken tedbirler ile ilgili bilgi verdi.
Şişkinlik karın ağrısına yol açıyor
Mide şişkinliğinin en kıymetli nedeni sindirim sistemindeki çok katı, sıvı yahut gazın ortaya çıkmasıdır. Bununla birlikte, birtakım insanlarda şişkinliğe yalnızca hastanın hassasiyetinin artmasının neden olduğu düşünülmektedir. Şişkinlik karın ağrısına, rahatsızlığa ve midede dolgunluk hissine yol açar. Ayrıyeten şişkinlik, karın kısmının olduğundan daha büyük (hamile gibi) görünmesine, spazm ve ağrıya neden olabilir. Sindirim sisteminde mide şişkinliğine yol açan iki gaz kaynağı vardır. Biri bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilen gazdır, oburu ise yediğimiz yahut içtiğinizde yutulan havadır. Öte yandan, bedende biriken çok ölçüdeki sıvı yani ödemin şişkinliğe neden olduğu düşünülür. Fakat şişkinlik bedende su-ödem toplanması ile birebir şey olarak değerlendirilmemelidir. Zira şişkinliğin kaynağı bedende biriken gazdır.
Bu hastalıklar şişkinlik yapabilir
- İrritabl bağırsak sendromunun (IBS)önemli bir belirtisi mide şişkinliğidir. IBS hastalarının birçok şişkinlik yaşar ve bunların yaklaşık 60’ı şişkinliği en makûs semptom olarak bildirir. Bu kümedeki hastalarda mide şişkinliği karın ağrısından bile daha rahatsız edicidir. FODMAP ismi verilen karbonhidratlar, bilhassa irritabl bağırsak sendromu olan şahıslarda şişkinlik ve öteki sindirim semptomlarına neden olabilir. Onun için yüksek FODMAP içeren (buğday, soğan, sarımsak, brokoli, lahana, karnabahar, enginar, fasulye, elma, armut, karpuz) uzak durulmalıdır. Bu yiyeceklerin birçoklarına karşı çok ilgi varsa, disiplinli bir diyet uygulanmalıdır.
- Çölyak hastalığının kıymetli bir belirtisi karındaki şişkinliktir. Kimi besinlerde bulunan glutene karşı bedenin gösterdiği tepkinin bir sonucu olarak çölyak hastalığı ortaya çıkar. Gluten, buğday, arpa ve çavdar üzere tahıllarda bulunan bir proteindir. Lakin burada çölyak dışı gluten hassaslığı olan hastaları ayırmak gerekir.
- Ülserin bir belirtisi olan mide şişkinliği ağrıyla birlikte görülmektedir. Mide yahut onikiparmak bağırsağı, mide asidi ve pepsin üzere sıvılar tarafından tahrip edilmesiyle ülser oluşmaktadır. Bu süreçte ortaya çıkan gaz, mide şişkinliğine neden olur.
- Dispepsi, bir aydan fazla müddet devam eden ağrı ile karnın üst bölgesindeki şişlikle kendini aşikâr eder. Halk ortasında hazımsızlık olarak bilinen ve çok önemsenmeyen bu sorun nedeniyle geğirme yoluyla gaz çıkarma isteği ortaya çıkar.
- Kabızlık mide şişkinliğini artıran bir faktördür. Artan su alımı, fizikî aktivite kabızlığa karşı tesirlidir. Daha fazla çözünür lif almak ekseriyetle kabızlık için önerilir.
- Mide ve bağırsak kanserlerinin birinci belirtileri ortasında mide şişkinliği vardır. Kanser nedeniyle mide şişkinliği artarak devam eder.
Kadınlarda daha çok görülüyor
Mide şişkinliği genelde yemeklerden sonra, çok gaz üretimi yahut sindirim sistemi kaslarının hareketindeki bozukluklar nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Erkeklere oranla bayanlarda daha çok görülen mide şişkinliği sorunu ömür kalitesini önemli manada düşüren kıymetli bir meseledir. Sindirim sisteminde şişkinliğe neden olan az ölçüde oluşan gaz olağandır. Fakat gaz ölçüsünün artması ve müddetin uzaması mide şişkinliğini önemli bir sorun haline getirir. Hastalarda bazen hayat kalitesini çok etkileyen geğirme, makattan yahut ağızdan gaz çıkarma muhtaçlığı da olabilmektedir.
Mide şişkinliğine karşı yapılması gerekenler
Mide şişkinliği önemli bir hastalığın belirtisi değilse, kolay bir formda uygulanacak önlemler sayesinde sorun olmaktan çıkmaktadır. Bu mevzuda alınması fereken tedbirler şöyle sıralanmaktadır:
- Yenilen besinler gaza ve şişkinliğe neden olduğu için küçük ve az öğünler halinde yemek çok yararlı olabilir. Şişkinliğe neden olan süratli yeme alışkanlığı unutulmalıdır. Buradaki en büyük sorumlu gazlı içecekler olabilmektedir.
- Besinleri uygunca çiğnenmeli, küçük modüller halinde yutulmalıdır. Zira yutulan hava ölçüsü azalacağından gaza münasebetiyle şişkinliğe dönüşmeyecektir.
- Bazı besinlerin şişkinliğe yol açtığı düşünülerek, bu yiyeceklerin ölçüleri azaltılmalıdır.
- Şeker alkolleri çoklukla şekersiz yiyeceklerde ve sakızlarda bulunur. Bu tatlandırıcılar çoklukla şekere inançlı alternatifler olarak kabul edilir. Fakat yüksek ölçülerde sindirim meselelerine neden olabilirler. Kalın bağırsağınızdaki bakteriler onları sindirir, gaz ve şişkinliğe neden olur. Ksilitol, sorbitol ve mannitol üzere şeker alkollerinden uzak durulmalıdır. Sakız ve öbür şeker alkolleri tüketilmemelidir.
- Bir hastalığa bağlı olmayan midedeki şişkinliğe kimi bitki çayları faydalı olabilmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
