Bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için kıymetli olan antibiyotikler, gereksiz ve denetimsiz bir biçimde kullanıldığında insan bedeninde dirençli bakterilerin oluşmasına neden oluyor. Dirençli bakteriler ise birçok sıhhat meselesine yol açıyor. Dirençli bakterilerin gelişmesinin önlenmesi ve antibiyotiklerin aktifliğinin gelecek kuşaklara aktarılması için bu ilaçların şuurlu bir formda kullanılması gerekiyor. Memorial Kayseri Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşegül Ulu Kılıç, “18 Kasım Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü” nedeniyle bilinçsiz antibiyotik kullanımının neden olduğu meseleler hakkında bilgi verdi.
Reçete uygulaması kullanımı düşürdü
Son yıllarda ülkemizde eczanelerden reçetesiz antibiyotik alınamaması sayesinde antibiyotik kullanımı yılda 250 milyon kutudan, 170 milyon kutuya düşmüş durumdadır. Fakat Türkiye, Avrupa’da hala en çok antibiyotik kullanan ülkelerin başında gelmektedir. Bakteriyel enfeksiyonların tedavisi için hayati kıymet taşıyan antibiyotikler, gereksiz ve denetimsiz bir biçimde kullanıldığında antibiyotik direnci oluşmakta, dirençli bakteriler nedeniyle ortaya çıkan hastalıklar ise ağır bakım ünitelerinde tedavi gören ve bağışıklık sistemi zayıf olan hastaların sıhhatini olumsuz etkilemektedir.
Antibiyotik direnci değerli sıhhat sorunu
Enfeksiyon hastalıkları, uygun antimikrobiyal tedavi ile muvaffakiyetin sağlandığı bir alandır. Bununla birlikte gerek toplumda gerekse de hastanede ortaya çıkan enfeksiyon hastalıkları uygun olmayan antimikrobiyal tedavilerin kullanılması sonucu tedavi edilememekte ve mevt ile sonuçlanabilmektedir. Gereksiz yahut uygun olmayan antibiyotik kullanımı dirençli bakterilerin oluşmasına neden olmaktadır. Antibiyotik direnci tüm dünyada kıymetli bir sıhhat sorunu haline gelmiştir.
Dirençli bakteriler enfeksiyon nedeni
Antibiyotik dirençli bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar, hastalığın ve vefat oranlarının artması ve hastanede geçirilen müddetin uzaması ile sonuçlanmakta ayrıyeten tedavi maliyetleri de artmaktadır. Antibiyotik kullanımı, insanlardaki olağan bakteriyel floranın değişmesine bu da birden fazla defa antibiyotik dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına ve ishal üzere yan tesirlerin görülmesine neden olabilmektedir. Bakteriler birinci olarak antibiyotikle müsabakaya başladığında direnç geliştirmeyi öğrenmektedir. İlerleyen süreçte direnci birbirilerine bulaştırmaktadırlar.
Dirençli enfeksiyonlar ürkütücü boyutlara ulaşabilir
Elde edilen datalarla antibiyotik dirençli enfeksiyonlardan ötürü gelişen ölümlerin 2050 yılına kadar tüm dünyada 10 milyon kişiyi bulacağı ve bu sayının kanser, diyabet ve kalp hastalıkları kaynaklı ölümlerin çok daha üzerine çıkarak birinci sıralara yerleşebileceği düşünülmektedir. Bu duruma maliyet açısından bakıldığında ise dünya genelinde iktisada 100 trilyon dolar ek yük getirebileceği öngörülmektedir.
Antibiyotik kullanırken bu kurallara uyun!
- Antibiyotiğe hekim denetiminde başlanmalı, kullanım mühleti ve dozajını uzman tabip belirlemelidir.
- Antibiyotikler bakteriyel kaynaklı hastalıklarda kullanılmalıdır.
- Hekim denetiminde kullanılan antibiyotik vaktinden evvel bırakılmamalıdır.
- Geniş tesirli antibiyotikler mecbur kalınmadıkça alınmamalıdır.
- Direnç gelişmemesi için antibiyotiği alma saatleri her gün tıpkı olmalıdır.
- Karaciğer ve böbrek yoluyla bedenden atılabilen antibiyotikler, bazen bu organlarda tahribata neden olabilmektedir. Böbrek ve karaciğer hastalarında, antibiyotik tedavisi gerekliyse düşük dozlu yahut böbrek-karaciğer atılımı olmayan antibiyotikler tercih edilmelidir.
Antibiyotikler akılcı kullanılmalı
Olası vefatlar ve sıhhat kesimindeki yük nedeniyle antibiyotikleri gereksiz kullanmaktan kaçınmak hedef olmalıdır. Antibiyotik kullanımını düşürmek, direnç oranlarını azaltmak açısından epeyce değerlidir. Dirençli bakterilerin gelişmesinin durdurulması ve antibiyotiklerin gelecek jenerasyonlarda aktifliğinin sürdürülebilmesi için tek deva antibiyotiklerin akılcı kullanımıyla mümkün olacaktır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
