Kanser cinsleri ortasında dünyada en sık mevte neden olan akciğer kanserinin belirtileri, ekseriyetle erken evrede ortaya çıkmıyor. Sinsi bir formda ilerleyen akciğer kanserinin görülme sıklığı da her geçen gün artan sigara tüketimine paralel olarak artış gösteriyor. Akciğer kanseri riski çevresel ve genetik faktörlerin dışında sigara kullanımının müddeti ve sıklığı arttıkça yükseliyor. Erken evrede teşhisin büyük değer taşıdığı akciğer kanserinin tedavisi ise tümörün tipine, evresine ve hastaya nazaran planlanıyor. Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Metin Özkan, akciğer kanseri ve korunma yolları ile ilgili bilgi verdi.
İçilen her sigara kişiyi akciğer kanserine yaklaştırıyor
Sigara içen beşerler yüksek akciğer kanseri riskine sahiptir, lakin akciğer kanseri hiç sigara içmemiş bireylerde de ortaya çıkabilir. Uzun yıllar sigara içilmesinin akabinde sigaranın bırakılması, akciğer kanseri riskini değerli ölçüde azaltır. Akciğer kanserine neden olan başka faktörler şu haldedir:
• İnşaat, gemi, izolasyon ve otomotiv üzere bölümlerde kullanılan ve toprakta bulunabilen asbest:
• Toprağın doğal yapısında, binaların temelindeki toprak ve kayalarda bulunan radon gazı
• Uranyum, berilyum, vinil klorid, nikel kromat, kömür eserleri, hardal gazı, klormetil eterler, petrol eserleri üzere kansere yol açan kimyasallara maruziyet
• Yakın akrabalarda akciğer kanseri hikayesinin olması
• Yüksek seviyede hava kirliliği
• İçilen suyun yüksek oranda arsenik içermesi
• Akciğerlere radyasyon tedavisi uygulanması
Öksürüğü ciddiye alın ve doktora görünün
Akciğer kanseri tipik olarak erken evrelerinde belirti ve semptomlara neden olmayabilir. Birçok hasta sigara içtiği için birinci belirtilerden biri olan öksürüğü sigara kullanımına bağlar ve doktora gitme gereksinimi duymaz. Bununla birlikte akciğer içindeki tümöre bağlı olarak öksürük, göğüs, omuz ve sırt ağrısı, balgam çıkarma, kanlı balgam ve kan tükürme, nefes darlığı, ses kısıklığı, yutma bozukluğu, boyun ve yüzde şişlik, göz kapaklarında düşme, hışıltılı teneffüs ve tekrarlayan bronşit yahut zatürre atakları akciğer kanserinin belirtileri ortasında yer alır. Lakin tümörün akciğer dışına yayılması durumunda aşağıdaki şikayetler de görülebilir.
• Baş ağrısı,
• Bulantı, kusma
• İstikrar bozukluğu, baygınlık, hafıza kaybı
• Cilt altı şişlikler
• Kemik yahut eklem ağrısı, kemik kırıkları
• Genel halsizlik
• Kanama, pıhtılaşma bozuklukları
• İştah kaybı, açıklanamayan kilo kaybı
• Kaşeksi (kas erimesi)
• Yorgunluk
Akciğer grafisi ve tomografisi teşhis için önemli
Akciğer kanserinin teşhisinin konulabilmesi için belirti ve şikayetleri olan şahıslara öncelikle akciğer grafisi, gerektiği durumda akciğer tomografisi çektirilir. Bununla birlikte hastada öksürük ve balgam varlığı durumunda “Balgam sitolojisi” denilen mikroskop altında balgam incelemesinin yapılması bazen akciğer kanseri hücrelerinin varlığını ortaya çıkarabilir.
Bronkoskopi ve ince iğne biyopsisi ile kanser teşhisi
Şüpheli olan durumlarda biyopsi alınması gerekir. Biyopsi, yani kesim alınması “bronkoskopi” denilen bir süreç ile yapılır. Bu süreçte boğazdan akciğerlere gerçek geçen ışıklı bir tüp kullanılarak akciğerlerin olağandışı bölgeleri incelenip kuşkulu alanlardan kesim alınmaktadır. Şayet tomografide görülen kuşkulu tümör akciğerlerin dış kısmında ise ultrasonografi yahut tomografi eşliğinde ince bir iğne ile girilerek biyopsi alınabilir. Bu süreç kanserin yayıldığı durumlarda lenf düğümlerinden yahut karaciğerden de yapılabilir. Kanser teşhisi konulduktan sonra uzman tabip, kanserin hangi evrede olduğunu belirleyebilmek için yeniden tomografi, MR ve pozitron emisyon tomografisi (PET) ve kemik taramaları isteyebilir.
Tedavi tümörün tipine, evresine ve hastaya nazaran planlanır
Akciğer kanserinde tümörün tipi, evresi ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak tedavi planı yapılmaktadır. Akciğer kanserinin tedavisinin yanlışsız yapılabilmesi için hakikat evreleme kuraldır. Ayrıyeten kanserin çeşidine nazaran de tedavi değişir. Akciğer kanseri küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK) ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri olmak üzere iki ana başlık altında çeşitlere ayrılabilir. Bu tiplerde hastalığın evresine nazaran; tümörün ameliyatla çıkarılması, kemoterapi ilaçları ve ışın tedavisi uygulanır. Birtakım durumlarda bu tedaviler birlikte de uygulanabilir. Erken evrede yakalanan akciğer kanserinin en tesirli tedavi usulü ameliyatla tümörün çıkarılması halindedir.
Akciğer kanserinden korunmanın yolları
- Akciğer kanseri önlenebilir bir hastalıktır. Akciğer kanserlerinin en değerli nedeni tütün ve tütün eserlerinin kullanımıdır. Bu nedenle hastalıktan korunmada en kıymetli faktör sigaraya başlamanın önlenmesi ve içenlerin de sigara kullanımını bırakmasıdır.
- Radyasyon maruziyetine karşı dikkatli olunmalıdır.
- Asbest, radon, ziyanlı gaz ve kimyasallara maruziyetin önlenmesi kanser riskini azaltabilir. Etrafında yahut işyeri teneffüs havasında asbest lifleri bulunan şahısların profesyonel hami teneffüs maskeleri kullanması gerekir.
- Hava kirliliğin ağır olduğu bölgelerden uzaklaşılması kıymetlidir.
- Sağlıklı bir beslenme tertibinin oluşturulması ve fizikî aktivitenin artırılması akciğer kanserinden korunma yolları ortasında bulunmaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
