Uluslararası Diyabet Federasyonu datalarına nazaran; dünyada hala ortalama 463 milyon diyabetli hasta yaşıyor ve bu sayının 2045 yılı itibariyle yaklaşık 700 milyona yükseleceği öngörülüyor. Avrupa’da 20-79 yaş ortasında en fazla diyabetli bireylerin bulunduğu ülkeler ortasında, Türkiye 6 milyondan fazla diyabet hastasıyla, Rusya ile Almanya’dan sonra 3. sırada yer alıyor. Ülkemizde yapılan TURDEP-II çalışmasına nazaran; tarama yapılan ve diyabet tanısı alan şahısların yaklaşık yarıya yakını hasta olduklarını da bilmiyor! Bunun nedeni ise diyabetin yıllarca belirti vermeden sinsice ilerleyen bir hastalık olması. Münasebetiyle teşhis konulduğunda en az 5-10 yıllık geçmişi olduğu varsayılıyor. Diyabetin başlangıçta şikayet oluşturmaması da teşhis vaktine kadar geçen müddette hastada kıymetli komplikasyonların gelişmesine yol açabiliyor!
Acıbadem Maslak Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İnan Anaforoğlu,erken teşhis konulduğunda ve tedaviler aksatılmadığında ise hastaların son derece olağan ve komplikasyonsuz bir hayat sürebileceklerini belirterek, “Erken teşhis için sistemli aralıklarla açlık kan şekerinin denetim edilmesi büyük kıymet taşıyor. Hasebiyle risk faktörü olmayan şahısların 45 yaşından sonra her 3 yılda bir diyabet için kıymetlendirilmek üzere tabibe başvurmaları gerekiyor. Ailede diyabet hikayesi, obezite, hipertansiyon, hamilelikte diyabet ve polikistik over sendromu üzere risk faktörü olan şahıslarda ise açlık kan şekeri testine daha erken yaşlarda başlanması ve sıklığının artması yaşamsal ehemmiyete sahip” diyor. Lakin toplumda diyabetle ilgili yanlışsız sanılan yanlışlı bilgiler ve bu doğrultuda hareket edilmesi nedeniyle hastalığın tanısı gecikebiliyor, tedaviden aktif sonuç alınamayabiliyor yahut hastalığın yol açtığı kalp damar hastalıkları üzere komplikasyonlar şiddetlenebiliyor. Pekala, hangi yanlış inanışlar diyabet hastalarının hayatını güçleştiriyor? Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İnan Anaforoğlu, diyabet hakkında toplumda gerçek olduğu düşünülen 8 kusurlu bilgiyi anlattı; değerli tekliflerde bulundu!
Diyabet yalnızca ileri yaştaki şahıslarda görülür! YANLIŞ
Doğrusu: Yaygın inanışın bilakis, diyabet yalnızca ileri yaşlarda değil, genç yaşlarda, hatta çocuklarda bile gelişebiliyor. Tip 2 diyabet daha çok genetik yolla geçen, ileri yaşlarda ortaya çıkan, kusurlu beslenme ve kiloyla bağlantılı olan bir diyabet çeşidi. Fakat ülkemizde obezite sıklığının artmasıyla birlikte tip 2 diyabet daha erken yaşlarda, gençlerde, hatta çocuklarda dahi tespit edilebiliyor. Genetik geçişi çok zayıf olan ve kesinlikle insülin tedavisi gerektiren bir diyabet çeşidi olan Tip 1 diyabet ise daha çok çocukluk-ergenlik periyotlarında oluşuyor.
Diyabetli şahıslar spor yapamaz! YANLIŞ
Doğrusu: Prof. Dr. İnan Anaforoğlu, diyabet hastalarının her türlü sporu yapabileceklerine dikkat çekerek, şöyle devam ediyor: “Hatta dünya çapında çok ünlü şampiyon atletler bile var. Spor yapmak, tertipli antrenman yapmak hastalarda kan şekerini düşürerek tedaviyi kolaylaştırıyor. Fakat unutulmamalı ki diyabetli şahıslar spor yapmaya başlamadan evvel diyabet tedavilerini yöneten tabipleri, gerekirse kardiyoloji ile göz uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve kendilerine uygun spor programı açısından yönlendirilmeli, tedavileri düzenlenmeli”
Diyabet hastalarının gebe kalmaları sakıncalı! YANLIŞ
Doğrusu: Diyabeti olan hastalar, kan şekerleri düzenlendiğinde gebe kalabiliyor ve son derece sağlıklı çocuklar doğurabiliyorlar. Lakin annenin diyabeti hamilelikte çocuğa geçmese de, bu süreçte berbat yönetilmiş bir diyabet ise bebekte doğum sonrası şeker düşmesi ve sarılık üzere kimi komplikasyonlara ya da annede gebelik tansiyonu, erken yahut güç doğum üzere birtakım önemli tablolara sebep olabiliyor. Hamilelik öncesinde ve hamilelik boyunca şekerin tertipli takip edilmesi durumunda ise hem bebekte hem de annede komplikasyon gelişme riski hayli düşük oluyor.
Hamileyken insülin tedavisi bebeğe ziyan verebilir! YANLIŞ
Doğrusu: Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İnan Anaforoğlu “Hamileyken diyabet için en uygun tedavi insülin tedavisidir. İnsülin plasentadan bebeğe geçmez, anneye ve bebeğe bir ziyanı olmaz” diyor.
Karbonhidratlı besinlerden büsbütün uzak durulmalı! YANLIŞ
Doğrusu: “Sadece şekerli besinlerden uzak durarak diyet yapmak hakikat değildir. Karbonhidratlar ve gereğince yağ ile proteinden oluşan istikrarlı bir diyet önemlidir” ikazında bulunan Prof. Dr. İnan Anaforoğlu, “Sağlıklı diyetin taze sebze-meyve, lifli besinlerden varlıklı olması bekleniyor. Ayrıyeten glisemik indeksi düşük, kaliteli liften varlıklı karbohidratların tüketilmesi hastaları kan şekerindeki ani değişimlerden koruyor ve tok tutuyor. Kaliteli karbonhidratlar ayrıyeten sindirim sitemi ile bağışıklık sistemi için de yararlı oluyor” diyor.
Diyabet cinsel hayatı bitiriyor! YANLIŞ
Doğrusu: Diyabetik hastaların kan şekerleri beklenen-normal aralıklarda seyrettiği sürece cinsel işlev bozukluğu olması beklenmiyor. Hastaların cinsel hayatları olağan bir halde devam edebiliyor.
İnsülin bağımlılık yapar! YANLIŞ
Doğrusu: İnsülin; organlarımızın ve hücrelerimizin hayatta kalmaları-beslenmeleri için gereksinimleri olan glukozu almalarını sağlayan, pankreastan salgılanan bir hormon. Prof. Dr. İnan Anaforoğlu, insülinin bağımlılık yapma özelliği olmadığını belirterek, “İnsülin eksikliğinde dışarıdan insülin verilmesi gerekiyor. Yeniden tip 1 diyabet, organ yetmezliği, ameliyat devri ve hamilelik üzere birtakım özel durumlarda insülin tedavisine gereksinim duyulabiliyor. Kimi hastalarda diyet ve idmanın eşlik ettiği ilaçlarla metabolik güzelleşme ve kilo verme sonrasında insülin tedavisi kesilerek öbür tedavilere geçilebiliyor. Fakat tabip önerisi olmadan hastaların kendi kendilerine insülin tedavilerini asla kesmemeleri gerekiyor” diyor.
Doğal balda-pekmezde, nar ekşisinde ve erik ile yeşil elma üzere ekşi meyvelerde şeker yoktur. Kan şekerini yükseltmezler! YANLIŞ
Doğrusu: Balda-pekmezde, nar ekşisinde ve ekşi meyvelerde şeker vardır. Hasebiyle kan şekerini yükseltirler.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
