Ukrayna ordusu geçen yılın sonlarından bu yana büyük bir karşı saldırı planlarından bahsediyor.
Pentagon belgeleri, eğer inanılırsa, saldırının 30 Nisan’da başlamasının planlandığını gösteriyordu.
Mart ayı sonlarında Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskyy, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin henüz büyük ölçekli operasyonlara hazır olmadığını belirtti. Başbakan Denys Shmyhal ise nisan ortasında, yaz aylarında bir karşı saldırının beklenebileceğini belirtti.
Operasyon ne zaman başlayacak?
Batılı uzmanlar başbakanın tutumuna daha yatkın: sonbaharın sonu, hatta yazın başı.
King’s College Londra Savunma Çalışmaları Öğretim Görevlisi Robert Cullum, “Saldırı manevrası operasyonları yürütebilmek için iyi hava koşulları istiyorlar” dedi.
“Kendi güçlerini oluşturmaya ve sürdürmeye çalışacaklar, ancak aynı zamanda Rusya’nın kazma ve kendi konumlarını güçlendirme çabalarının da önüne geçmeye çalışacaklar. Yani bu üç şeyi dengelemeye çalışacaklar. Ve önümüzdeki bir ila iki ay içinde böyle bir fırsat penceresinin olacağını düşünüyorum. Yani nisan, mayıs ve haziran başı.”
Ancak bundan önce bile Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin, Rus savunmasındaki zayıflıkları tespit etmek için savaş alanı keşifleri ve sınırlı ölçekli operasyonlar yürüteceğinden şüphe yok.
Kiev’in olası planları
Ukraynalı siyasetçiler ve askeri yetkililer, nihai hedefin, ilhak edilen Kırım ve ülkenin doğusundaki ayrılıkçı cumhuriyetlerin toprakları da dahil olmak üzere tüm Ukrayna topraklarının kurtarılması olması gerektiğini söylüyor. Ancak yakın gelecekte bunun tek bir operasyonla yapılması pek mümkün görünmüyor.
Zaporijya
Uzmanlara göre Ukrayna saldırısının en bariz hedefi, Melitopol çevresindeki Zaporizhia bölgesindeki Azak Denizi yönündeki bir saldırı olabilir. Bu, işgal altındaki toprakları ikiye bölebilir, Kırım ve Herson bölgesine giden kara yollarını kesebilir ve topçuların Kırım yarımadasını, Sivastopol’daki deniz üssünü ve Kırım köprüsünü bombalamasına olanak tanıyabilir. Bu, politikacılar, ordu ve uzmanlar tarafından en sık tartışılan senaryodur.
Ancak Kiev açısından sorun şu ki, bu saldırının yönü Moskova için de açık. Rus birliklerinin bölgedeki mevzilerini ciddi şekilde güçlendirdiği defalarca bildirildi.
“O halde sorun, kuvvetlerin mevcudiyetidir, çünkü biri batıda Kırım’a doğru, diğeri doğuda Donbas’a doğru olmak üzere iki açık kanatları var ve bu iki açık kanadı Rusların her iki tarafa karşı saldırılarına karşı korumak zorundalar. ” dedi Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Kıdemli Politika Uzmanı Gustav Gressel.
“Yani ne kadar derine inerlerse, kanatları korumak ve taarruzu ileri itmek için o kadar fazla güce ihtiyaç duyacaklar, bu da onları yavaşlatabilir ve bu da önemli miktarda kuvveti yutabilir.”
Uzmanlar, Kiev için daha gerçekçi bir hedefin, Rusya’nın ikmal yollarının Ukrayna topçularının menzilinde kalması için Melitopol bölgesine 30 kilometre ilerlemek olacağını düşünüyor.
Kanatlar: Kherson ve Luhansk
Vladimir Putin’in işgal altındaki Kherson ve Luhansk bölgelerine 18 Nisan’da açıklanan ziyareti de birçok uzman tarafından Rus grubunun kanatları olan bu yönlerde savunmanın hazırlanmasıyla ilişkilendiriliyor.
Bu yönlerde bir saldırı olması durumunda Kiev’in kanatlarını güvence altına alma konusunda daha az endişelenmesi gerekecek, ancak her durumda dezavantajlar var.
Luhansk bölgesinde Kremenna, Svatove, Severodonetsk ve Lysychansk, Ukrayna saldırılarının odak noktası olabilir. Uzun süredir bu alandaki mücadeleler değişen başarılarla devam ediyor. Ancak buradaki arazi ormanlık ve engebelidir. Ağır Batı ekipmanının bu koşullarda kullanılması zor olacaktır.
Kherson bölgesine yapılacak bir saldırı, Ukrayna birlikleri için Kırım’a giden en kısa yol olabilir. Ancak bunu yapabilmek için Dinyeper Nehri’ni geçmeleri gerekecekti. Uzmanlara göre en zor husus, oluşum operasyonunun kendisi değil, Rus havacılık ve taktik füzeleri için şüphesiz en önemli hedef haline gelecek olan geçişleri ve köprüleri koruma ve tutma ihtiyacı olacak. Rusya’nın onlara yönelik saldırıları, ilerleyen Ukrayna gruplaşmasını kesip izole edebilir.
Hava ve topçu üstünlüğü
Teorik olarak başarılı bir saldırının önemli faktörlerinden biri hava üstünlüğü olmalıdır. Operasyon sırasında ilerleyen grup ve onun ikmal hatları korunmalıdır.
Kiev defalarca hem savaş hem de hava savunma uçağı sıkıntısından bahsetti. İnternette ortaya çıkan aynı Pentagon belgelerine inanılacak olursa, Ukrayna’nın Mayıs ayına kadar “Sovyet” uzun ve orta menzilli hava savunma sistemlerine yönelik füzeleri tükenecek, yani şu anki hızda kullanılırsa, dikkate alınmaksızın bile olası bir saldırı.
Ancak bu, şehirlere yönelik Rus saldırılarına karşı korunmayla ilgili. Uzmanlara göre cephe için bu o kadar da ciddi bir sorun değil.
“Evet, hava üstünlükleri yok ki bu da elbette ideal değil. Ancak öte yandan keşiflerin büyük bir kısmı uçaklarla yapılmıyor” dedi Gustav Gressel. “Ayrıca saldırı görevlerinin çoğu NATO’da olduğu gibi uçaklarla yapılmıyor. Bu, tıpkı Rus ordusunda olduğu gibi topçu silahlarıyla yapılıyor.”
Robert Cullum, “Bu, topçuların yoğun olarak kullanıldığı bir savaştı” dedi. “Her iki taraf da hem saldırıda hem de savunmada muazzam miktarlarda topçu ve topçu mühimmatı kullandı. Dolayısıyla üstesinden gelmeleri gereken bir diğer sorun da, bu savaşta askeri başarıyı mümkün kılan en önemli faktörlerden biri olan topçu mühimmatı tedarikidir.”
Yine de, “ön cephe” hava savunma varlıklarının eksikliği, Rus ordusunun Ukrayna saldırısına karşı uçaklardan yoğun şekilde faydalanması durumunda AFU’nun şansını önemli ölçüde azaltabilir ve burada Batı önemli bir destek sağlayamayacaktır.
İstihbarat tarafında Kiev, ABD ve NATO bilgilerinin yanı sıra işgal altındaki bölgelerdeki gerillalardan gelen bilgilere erişim avantajına sahip.
Pentagon sızıntıları
Ancak gizli Pentagon belgelerinin sızdırılması Kiev için dezavantaj olabilir.
“Amerikan bakış açısına göre Ruslar, Amerikan istihbarat servislerinin Rus planlamasına ve Rus komuta ve kontrol yapısına ne kadar derinlemesine ve hangi araçlarla bakabileceğini artık biliyorlar ve örneğin kodlarını veya şifrelemelerini, öyle,” dedi Gustav Gressel.
“Eğer bu gerçekleşirse ve Batı istihbaratı karşı saldırı sırasında eskisinden daha az kesinlik kazanırsa, bu Ukraynalılar için kötü bir şey olur.”
Rusya, Ukrayna’nın karşı saldırısına nasıl karşı koyabilir?
Batılı istihbarata göre Rusya, Ukrayna topraklarındaki yaklaşık 800 km uzunluğundaki cephe hattının neredeyse tamamını güçlendiriyor. Basında çıkan haberlere göre bu şeritler, çeşitli tanksavar siperleri, hendekler, dikenli teller, engeller ve her türlü güçlendirilmiş atış noktasından oluşuyor.
Bu engellerin kalitesi Batılı uzmanlar tarafından sorgulanıyor; ancak bu haliyle bile yeterli topçu ve mühendislik desteğine sahip olmadıkları takdirde saldırganlar için ciddi bir engel teşkil edeceklerdir.
Yukarıda belirtildiği gibi, Kiev’in derin saldırılar gerçekleştirebilmesi için kanatlarını destekleyecek çok sayıda güce ihtiyacı olacak; bu kuvvetler kaçınılmaz olarak başka yönlerden yeniden konuşlandırılacak ve Rus ordusu zayıflamış bölgelere karşı saldırılar başlatmak için bundan faydalanabilecek.
Nükleer savunma
Kremlin son aylarda nükleer söylemlere giderek daha fazla başvurdu ve Mart ayının sonunda Belarus topraklarına Rus nükleer silahlarının konuşlandırılmasına karar verildi. Uzmanlar, Ukrayna’nın girişiminin başarılı olması durumunda Rusya’nın nükleer saldırıya başvuracağından şüpheli.
Ukrayna saldırısı başarılı olursa Kremlin nükleer silah kullanmaya karar verecek mi?
Gustave Gressel, “Putin kesinlikle iki veya üç kez düşünecektir” dedi. “Dürüst olmak gerekirse, bunu Kırım dışında herhangi bir bölge için yapacağına inanmıyorum, çünkü bedeli çok yüksek ve başarının reçetesi de şüpheli.”
Karşı saldırı kesin bir sonuç getirecek mi?
Ukraynalı politikacılar periyodik olarak ilkbahar ve yaz aylarında yapılacak kararlı bir karşı saldırının savaşı yıl sonundan önce sona erdirebileceğini iddia ediyor. Batılı uzmanlar bu konuda oldukça temkinli davranırken, Ukraynalıların yüksek moralini de takdir ediyor.
Robert Cullum, “Önemli bir başarı elde ederlerse (ki öyle olacağını düşünüyorum), Rusları masaya oturmaya zorlayabilecek ve belki de bir tür tavizler alabilecek konumda olacaklar, özellikle de Kırım tehdit altındaysa” dedi.
“Putin aslında Kırım’ı kaybetmek istemeyecektir çünkü bu onun rejiminin başarısının bir simgesidir. Ukraynalılar çok fazla başarı elde edemezlerse, yardım ve teçhizat açısından vermek istediklerinin sınırında olan müttefiklerinden çok daha fazla baskıyla karşı karşıya kalacaklarını düşünüyorum. Dolayısıyla Ukrayna muhtemelen statükoya bir tür ateşkes bulma konusunda çok daha fazla baskıyla karşı karşıya kalacak.”
