Bunun Kosova ile Sırbistan arasındaki gergin ilişkilerde bir dönüm noktası olarak selamlanmasından yalnızca bir ay sonra, AB’nin aracılık ettiği anlaşmanın sorunla karşı karşıya olduğu görülüyor.
Kosova, Sırbistan’ı Avrupa Konseyi üyeliğine karşı oy kullanarak anlaşmayı ihlal etmekle suçladı. 18 Mart’ta onaylanan anlaşmaya ve uygulama mekanizmasına göre Sırbistan, Kosova’nın uluslararası örgütlere katılımına engel olmayacak.
Kosova dışişleri bakan yardımcısı Kreshnik Ahmeti, Birliğin anlaşmaya uyumu garanti etmesi gerektiği için AB’yi Salı günü Sırbistan’ın eylemlerini kınamaya çağırdı.
Ülkesinin diyalogdaki rolünü denetleyen Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, anlaşmanın uygulanmasının Kosova yükümlülüklerini yerine getirir getirmez başlayacağını söyledi.
“Bunun etrafında bir oyun yok. Vučić geçen hafta yaptığı açıklamada, “Anlaşmanın kendi tarafınızı yerine getireceksiniz ve bunu yaptığınızda biz de kendi tarafımızı yerine getireceğiz” dedi.
Sırbistan, anlaşmaya uymak için öncelikle Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulması gerektiğinde ısrar ediyor. ASM, yalnızca Kosova’daki etnik Sırp nüfusa hizmet etmeye adanmış bir organ olacak.
Belirsiz terimler
Anlaşmanın önemli bir hükmünde “Sırbistan, Kosova’nın herhangi bir uluslararası örgüte üyeliğine itiraz etmeyecektir” ifadesi yer alıyor. Ancak taraflardan hiçbirinin anlaşmayı resmi olarak imzalamamış olması, anlaşmanın şartlarına ve her iki taraf için de bağlayıcılığına gölge düşürüyor.
İçeriğiyle ilgili aylarca süren müzakerelerin ardından ve Kosova’da barikatlar, silahlı saldırılar ve ülkenin Sırp çoğunluklu bölgelerindeki diğer olaylarla sonuçlanan etnik ve siyasi gerginliklerin arttığı bir ortamda, AB anlaşmanın garantörü olarak hareket etmeyi teklif etti .
Her iki taraf da anlaşmaya ilişkin bireysel sözlü taahhütlerde bulundu ancak anlaşmayı imzalamadı ve anlaşma aynı zamanda iki ülke için AB müzakere paketlerine de eklendi.
Buna rağmen Sırbistan’ın Kosova’nın Avrupa Konseyi üyeliğine karşı çıkması şaşırtıcı değil, çünkü Belgrad Kosova’nın bağımsızlığını tanımayı inatla reddediyor ve burayı kendi topraklarının bir parçası olarak görüyor.
ABD’nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield da New York’ta Kosovalı yetkililerle yaptığı toplantıda “tarihi, yasal açıdan bağlayıcı normalleşme anlaşmasının” “hızla uygulanması” yönünde çağrıda bulundu.
AB açmazı
AB, her iki tarafın da anlaşmaya uyumunu izlemekten sorumludur ancak diğer kuruluşların çalışmalarına müdahale edemez.
Avrupa Konseyi, AB kurumlarından tamamen bağımsız bir kuruluştur ve insan haklarının gözlemcisi olarak görev yapmaktadır. En bilinen organı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’dir.
Dışişleri ve Güvenlik Politikasının baş sözcüsü Peter Stano, Sırbistan’ın oyunu kabul etmekle birlikte, CoE üyelerini belirli bir şekilde oy kullanmaya zorlayamayacağını söyledi.
Brüksel’de konuşan Stano, “Bu oylamayı dikkate alıyoruz, elbette nasıl uygun gördüklerine karar vermek Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin işidir” dedi.
Bu çıkmaz, AB’nin anlaşmayı savunma konusundaki pozisyonunun zayıflığını vurguluyor. AB, sırasıyla Kosova ve Sırbistan’ı cezalandırmakta özgürdür, ancak kontrol etmediği bir organa belirli bir davranışı empoze edemez.
Stano şöyle devam etti: “Uygulama süreciyle ilgili siyasi hassasiyetlerin ve karmaşıklıkların tamamen farkındayız.”
AB’nin “anlaşmanın tüm maddelerinin hızlı, hızlı, iyi niyetle ve birbirinden bağımsız olarak uygulanmasını” beklediğini vurguladı.
