Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, faiz ve kur konusunda şayet sonuç almak isteniyorsa enflasyondaki beklentilerin güzelleştirilmesi ve enflasyondaki beklentilere paralel olarak faiz indirimlerine devam edilmesi gerektiğini belirterek, “Faizler katiyetle inmelidir, ancak kesinlikle enflasyon beklentilerine paralel inmelidir. Enflasyonun yüksek olduğu bir yerde faizin tek başına inmesi, bizi istek ettiğimiz noktaya götürmez” dedi.
Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi’ne katılan Hakan Ortan, burada bir konuşma gerçekleştirdi. Konuşmasında, ülkemizde sermaye piyasalarına dair birtakım bilgiler paylaşan Ortan, makroekonomiye ait de değerlendirmelerde bulundu.
“Ülkenin bir açmazı olan faiz-kur-enflasyon üçlüsüne” dikkat çeken Ortan, “Bu üçlünün hangisine el atsak bir oburu denetim dışına çıkıyor. Bilhassa enflasyonun denetim altına alınması, tek haneli düzeylere indirilmesi mümkün olduğunda yapısal problemlerimizi çözebiliriz” dedi.
“İstikrarlı bir duruşla enflasyon beklentilerini aşağı çekmeli öngörülebilirliği tesis etmeliyiz”
Enflasyonist ortamda belirsizliğin, risklerin ve gelir adaletsizliğinin arttığını, öngörülebilirliğin bozulduğunu, sabit ücretlilerin gelir dağılımından aldığı hissenin ve yatırımcı iştahının azaldığını söyleyen Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Enflasyonist ortamdan bir an önce çıkmak ve enflasyonu denetim altına almak bence birinci yapılması gereken şey. Faiz ve kur konusunda da şayet sonuç almak istiyorsak, enflasyondaki beklentileri güzelleştirmemiz ve enflasyondaki beklentilere paralel olarak faiz indirimlerine devam etmemiz gerekiyor. Yüksek faiz, sermaye piyasalarının gelişiminin önünde de pürüz teşkil ediyor. Gerçek faizlerdeki artış, işsizlikte artış ve istihdamda azalma manasına geliyor. Ayrıyeten, yatırım iştahını da motamot enflasyonda olduğu üzere düşürüyor. Faizler mutlaka inmelidir, lakin kesinlikle enflasyon beklentilerine paralel inmelidir. Enflasyonun yüksek olduğu bir yerde faizin tek başına inmesi, bizi istek ettiğimiz noktaya götürmez. Çabuk etmeden, sabırlı bir halde, istikrarlı bir duruş sergileyerek hem enflasyon beklentilerini aşağı çekmeli hem de öngörülebilirliği tesis etmeliyiz.”
Hakan Ortan, cari açık vermeyen uzun devirli sürdürülebilir büyüme modeli için tasarrufların artırılması, bu tasarrufların borsa üzerinden sanayicilere ve üreticilere aktarılması, sermaye mülkiyetinin tabana yayılması, üretilenin hem içeride hem dışarıda satılması ve üretim verimliliğinin artırılmasının ehemmiyetine dikkat çekti.
“Cari açık vermeden yüzde 5’lik büyüme, Cumhuriyetimizin 100. yılına girerken değerli bir motivasyon olacak”
Aran, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Üretmediğimiz ve tıpkı vakitte kredi kullanarak tükettiğimiz bir büyüme modeli, daha fazla cari açık manasına geliyor. Bugüne kadarki alışkanlıkları değiştirerek amaçlarımıza ulaşabiliriz. Tüm bunları değiştirme konusunda kıymetli bir evreye geldik. Dikkatli ve sabırlı olmamız durumunda, önümüzdeki yıl birinci sefer tahminen cari açık vermeden yüzde 5’e yakın bir büyümeyi başarabilecek noktada olduğumuza inanıyorum. Bunun, başarılması durumunda Cumhuriyetimizin 100. yılına girerken bizlere kıymetli bir moral ve motivasyon olacağını düşünüyorum. Ülke olarak, ülke insanları olarak bunu hak ettiğimize inanıyorum. Tek yapmamız gereken sabırla, istikrarla gerçek olan şeyleri ısrarla yapmaya devam etmek.”
“Sürdürülebilir büyüme için sermaye piyasalarının da büyümesi ve derinleşmesi gerekir”
Ülkemizde sermaye piyasalarının gelişimine de vurgu yapan Ortan, uzun yıllardır 1 milyon eşiğini geçemeyen yatırımcı sayısının Ekim 2021 prestijiyle 2,5 milyon düzeyine yaklaştığını söyledi.
Pandemi devrinde piyasalardaki belirsizlik ve oynaklığa rağmen yükselen endeks düzeyleriyle yurtiçinde gerçekleşen şirket halka arz sayılarında önemli artışlar yaşandığını belirten Ortan, Borsa İstanbul’un istenilen derinliğe ulaşması için halka arzların sayısının ve şirketlerin halka açıklık oranının artması gerektiğini söz etti.
Bu yılki halka arzlara bakıldığında yılın toplamında büyüklüğü 19.5 milyar TL olan 46 halka arz gerçekleştirildiğine değinen Ortan, ulaşılan halka arz sayısının bugüne kadar yıllık bazda ulaşılan en yüksek düzey olduğunu söyledi. Ortan, “Bu gelişme, şirketlerin özkaynaklarını güçlendirmeleri ismine hayli değerli. Lakin global ölçekte değerlendirildiğinde, bu alanda kat edilecek, gidilecek çok daha fazla ara olduğunu görüyoruz. Sermaye piyasalarımız şimdi istek edilen derinliğe ve büyüklüğe sahip değil. Hakikaten ülkemizin 500 sanayi kuruluşunun yalnızca 67’si borsada süreç görüyor. Sürdürülebilir büyüme için iktisada kaynak sağlayan sermaye piyasalarının da büyümesi ve derinleşmesi gerekiyor” diye konuştu.
“Borsadaki fiyat oynaklığının öngörülebilir olmasıyla birlikte yatırımcı sayısı artacaktır”
Hakan Ortan, ülkemizde yatırımcıların tasarruflarının yaklaşık yüzde 78’inin ortalama vadesi 40 günü aşmayan mevduatta oluştuğunu, pay senetlerinin hissesinin ise yüzde 10’un altında olduğunu söyledi. Borsadaki fiyat oynaklığının yüksek ve kalıcı olmasının, bilhassa riskten kaçınan yatırımcıların pay senetlerinden uzak durmasına neden olduğuna dikkat çeken Ortan, 2,5 milyona yaklaşan yatırımcı sayısının bunun artık kırıldığının bir göstergesi olduğunu tabir etti. Ortan, fiyat oynaklığının öngörülebilir düzeye inmesiyle birlikte yatırımcı sayısının ve niteliğinin daha da artabileceğini vurguladı.
Aran, konuşmasında yapay zekânın hayatımızın içine girdiği, algoritmaların sermaye piyasalarında alım-satım yaptığı, robofonların birikimleri yönlendirdiği, akıllı finansal kontratların imzalandığı ve dijital paraların alınıp satıldığı bir ortamda teknolojinin suratına yetişme mecburiliği bulunduğunun da altını çizdi. Hakan Ortan, iş gücünün teknolojiyle ahenginin sağlanması, iş gücü ile iş muhtaçlığı ortasındaki eğitim düzeyi açığının kapatılması, finansal ve teknoloji okuryazarlığının arttırılmasının sermaye piyasaları için de son derece faydalı olacağını söyledi.
Kadınların iş gücüne iştirakinin artırılmasının da değerine işaret eden Ortan, “Kadınların iş gücüne iştirakini, girişimciliği ve teşebbüsleri desteklemek de öngörülebilirliği tesis etmek kadar değerli. Bunları başardığımızda sermaye piyasalarımızın sanayicilerimiz ve yatırımcılarımız için büyük fırsatlar barındırdığını söyleyebilirim” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
