Sabancı Üniversitesi “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” seminer dizisinin üçüncüsü yapıldı
Sabancı Üniversitesi’nin afet risk idaresi ve afet sonrası müdahale metotları mevzularında başlattığı “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” seminer dizisinin üçüncüsü “Afet Risk İdaresinde Psikoloji Bilimi ve Uygulamaları” başlığıyla yapıldı.
Seminerde, afet risk idaresinin omurgasının psikoloji bilimi uygulamalarına dayandığı vurgulanarak, ruhsal hazırlığın olmaması durumunda zelzelenin toplumu çok derinden etkilediği tabir edildi.
Sabancı Üniversitesi’nin afet risk idaresi ve afet sonrası müdahale sistemleri bahislerinde başlattığı “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” seminer dizisinin üçüncüsü 18 Nisan 2023, Salı günü yapıldı.
“Afet Risk İdaresinde Psikoloji Bilimi ve Uygulamaları” konusunun ele alındığı seminerin konukları Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Sümer, Medipol Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Psikoloji Kısım Başkanı Prof. Dr. Gökhan Malkoç ve TOBB ETÜ Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Karancı oldu.
Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nebi Sümer, seminerde yaptığı konuşmada, “Afetlerde daha çok müdahale sırasındaki psiko-sosyal dayanakta psikoloji akla geliyor. Lakin kozmik olarak bilinen afet idaresi dediğimiz genel kozmik modelinin 4 kademesi vardır: Risk ve ziyan azaltımı, hazırlık, müdahale ve düzgünleştirme. Bunun her biri psikolojiyle ilgili. Yani davranış değişimi ile risk ve ziyan azaltımında uygun normlar ve anlayış olmaz, toplum sarsıntıya hazırlık yapmaz, zelzeleye maruz kalanlara vaktinde müdahale edilmez ve güzelleşme çalışması takip edilmez ise toplum ayağa kalkamaz. Hasebiyle afet risk idaresinin omurgası psikoloji bilimi uygulamalarına dayanır.”
KADINLARIN %60’I, ERKEKLERİN %41’İ ZELZELEDEN YÜKSEK YA DA ÇOK YÜKSEK ETKİLENDİĞİNİ SÖYLÜYOR
6 Şubat’ta yaşanan zelzelenin yıkıcılığının çok büyük olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Nebi Sümer, “3-4 Mart’ta sarsıntıdan bir ay sonra benim de katıldığım bir araştırma heyetiyle kapsamlı bir sarsıntı araştırması yapıldı. Resmi sayılara nazaran 51 bin mevt var, yaralı sayısı tam bilinmiyor ancak 100 binin üzerinde olduğu kestirim ediliyor. İnanılmaz büyük bir afet yaşadık. Araştırmaya nazaran, Türkiye’de her 4 bireyden biri, %27’si sarsıntı bölgesinde bir yakınımı, arkadaşımı, akrabamı, dostumu kaybettim, diyor. Bu çok büyük sayı.”
Depremin ruhsal tesirine de baktıklarını söyleyen Prof. Dr. Nebi Sümer, şöyle devam etti:
“Bu stil büyük olaylarda olayın tesirini ölçen bir ruhsal ölçek vardır. Ekseriyetle, bizim faal devir dediğimiz bir ay içerisinde tesir azalır. Yalnızca maruz kalanlarda yüksek olur. Burada durum çok daha felaket. Zelzele bölgesindeki beş vilayette yaşayanlarda maruz kalma ölçeğindeki unsurlara nazaran %61’i fazla ya da çok fazla seviyede sarsıntıdan etkilenmiş. Yani niyetini aklından atamıyor. Bundan kaçmaya çalışıyor ya da çok uyarıldığı için kendisini rahatsız hissediyor. Bayanların %60’ı, erkeklerin %41’i sarsıntıdan yüksek ya da çok yüksek etkilendiğini söylüyor. Bunlar inanılmaz sayılar. Bir ay boyunca ağlamak buna yetmez. Olayın özü bu ruhsal hazırlık yoksa zelzele, toplumu çok derinden etkiliyor.”
“İNŞAAT MÜHENDİSİNİN DE HİPOKRAT YEMİNİ ETMESİ LAZIM”
TOBB ETÜ Psikoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Karancı ise seminerde yaptığı konuşmada, daha fazla tedbir almaya teşvik edebilmesi için zelzele endişesinin azalmaması gerektiğine dikkat çekerek şöyle konuştu: “1995 yılında Japonya Kobe’de yaşanan zelzele 1999’da yaşadığımız İstanbul sarsıntısına çok benziyor. Japonlar çok hazırlıklı denir, lakin Kobe sarsıntısında hazırlıklı değillerdi. Yangın çıktı, çok kayıpları oldu. Japonlar bunun üzerine orada çok hoş bir müze yaptı. O travma unutulmasın ki; bizim rasyonel davranışlar gösterme, hazırlıklı olma, binaları inançlı yapma eğilimimiz devam etsin, diye. Yaşadığımız acılar, travmalar natürel ki hafifler, fakat zelzelenin korkusu azalmamalı. Korkalım ki, bir şey yapalım. Kaygı makûs bir his değil, zira bizi uyarıyor: Sorun var burada, ben daha sağlam yapılar yapmalıyım. İnşaat mühendisinin de Hipokrat yemini etmesi lazım aslında, yaptığı şey çok değerli; lakin süreçte mühendis de, belediye de, mal sahibi de var. Burada bir sorumluluk zinciri kelam konusu.”
Seminere katılan Medipol Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Psikoloji Kısım Başkanı Prof. Dr. Gökhan Malkoç da Psikologlar Derneği olarak sarsıntı bölgesine yaşadıklarını paylaşarak, şöyle konuştu:
“Genelde alana yani bir çalışma yapmadan evvel biz bilgi temelli müdahale programlarını önemseriz onun için de rutin bir çalışma olarak 6 kişilik bir takımla yola çıktık. Büyük bir yıkımla karşılaştık. Zelzelenin bir fizikî büyüklüğü var, bir de ruhsal büyüklüğünün olduğunu gördük, ruhsal büyüklük hakikaten çok fazlaydı. Yıkım olmayan yerlerde de hayatı sormak istedik. Çok fazla yıkımın olmadığı Samandağ Vakıflı Köyü’nde yaşayan aileler çocuklarının neredeyse tamamını endişeden İstanbul’a göndermişler. Nereye girdiysek hangi kente gittiysek orada farklı bir hikaye gördük. Ancak en değerlisi uyum ve tertip sorunuydu. “
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
